Sommige onderzoeksvragen zijn relatief scherp afgebakend. Bijvoorbeeld de vergelijkende onderzoeksvraag ‘Wat is het effect van sekse-gescheiden lessen op de motivatie van jongens op het Oldman College, voor de lessen bewegen en muziek?’. Wanneer je echter, naast het gescheiden lesgeven van jongens en meisjes, jongens ook zelf de muziek wilt laten kiezen, kun je dat toevoegen aan de onderzoeksvraag: Wat is het effect van sekse-gescheiden lessen en eigen muziekkeuze op de motivatie van jongens op het Oldman College, voor de lessen bewegen en muziek?’. Je ziet dat dit wel een behoorlijk lange vraag wordt!

Misschien wil je het effect van het zelf muziek kiezen binnen je onderzoek echter apart onderzoeken, dus niet tegelijk met het opsplitsen van jongens en meisjes. In dat geval formuleer je binnen je onderzoek verschillende onderzoeksvragen. Je kan die dan bijvoorbeeld onderzoeksvraag 1, onderzoeksvraag 2, enzovoorts noemen. Deze vragen zijn dan min of meer allemaal even belangrijk. Dus bijvoorbeeld:

Onderzoeksvraag 1: Wat is het effect van sekse-gescheiden lessen op de motivatie van jongens op het Oldman College, voor de lessen bewegen en muziek?

Onderzoeksvraag 2: Wat is het effect van eigen muziekkeuze op de motivatie van jongens op het Oldman College, voor de lessen bewegen en muziek?’

Wanneer je meerdere van dit soort vragen hebt, die in dit geval bijvoorbeeld allemaal over het onderwerp motivatie gaan, kun je deze vaak opsplitsen in één overkoepelende hoofdvraag en meerdere deelvragen. In ons voorbeeld zou de hoofdvraag bijvoorbeeld kunnen zijn:

Hoofdvraag: Welke factoren hebben invloed op de motivatie van jongens voor de les bewegen en muziek op het Oldman College?

• Deelvraag 1: Zijn jongens op het Oldman College meer gemotiveerd voor de lessen bewegen en muziek wanneer ze les krijgen gescheiden van meisjes?.
• Deelvraag 2: Zijn jongens op het Oldman College meer gemotiveerd voor de lessen bewegen en muziek wanneer ze zelf de muziek mogen kiezen?
• Deelvraag 3: Zijn jongens op het Oldman College meer gemotiveerd voor de lessen bewegen en muziek wanneer ze de keuze mogen maken tussen individuele – en groepsdans?

Ook bij ontwikkelonderzoek is er vaak sprake van verschillende onderzoeks- (of ontwikkel-) vragen. En omdat ontwikkelonderzoek stapsgewijs verloopt, kunnen de definitieve vragen vaak pas worden uitgewerkt als de voorgaande stap is afgerond. Meestal kun je echter wel al vooraf een globale onderzoeksopzet en bijbehorende vragen opstellen. Bij het ontwikkel onderzoek van Youssef over beoordelen bij doelspelen zagen we dat het onderzoek begon met de vraag “Wat zijn de kenmerken van een eerlijke en transparante beoordeling bij doelspelen voor de onderbouw van havo-vwo?”. In de volgende stap van zijn ontwikkel onderzoek kwam dan de vraag “Werkt zelfbeoordeling in de brugklassen wel wanneer leerlingen zichzelf terug kunnen zien op video?”.

Een ander voorbeeld zou een handelingsonderzoek kunnen zijn, waarbij een persoonlijke ontwikkelvraag of doelstelling centraal staat. Stel dat de aanleiding van dit onderzoek is, dat je problemen hebt met orde houden. De overkoepelende hoofd-onderzoeksvraag kan dan zijn: ‘Hoe kan ik beter worden in orde houden?’. Dan zouden de onderzoeksvragen achtereenvolgens kunnen zijn:

• Wat zijn de kenmerken van momenten dat ik moeite ervaar met orde houden?
• Welke aanpakken en tips zijn er in de literatuur te vinden en van experts te verkrijgen, om mijzelf hierin te verbeteren?
• Welke aanpak werkt voor mij het beste om beter orde te houden in de onderbouw vmbo?
• Wat is het effect van ‘methode x’ op het aantal keren dat de les onderbroken moet worden voor ordemaatregelen?
• Hoe ervaren leerlingen de lessen waarbij ik gebruik maak van ‘methode x’?