Aanleiding
Verkenningp
Onderzoeksvragen
Onderzoeksopzet
Gegevensverzameling
Analyse
Discussie
Presentatie & Implementatie

De onderzoekende docent LO

Waarom moet ik als leraar LO onderzoek doen en dus beschikken over onderzoeksvaardigheden?

De onderzoekscyclus

middle-reuse
1. Aanleiding
2. Verkenning
3. Onderzoeksvragen
4. Onderzoeksopzet
5. Gegevensverzameling
6. Analyse
7. Discussie
8. Presentatie & Implementatie

Welk type onderzoek ga jij doen?

Ontwerponderzoek Handelingsonderzoek Interventieonderzoek

De onderzoekscyclus

Aanleiding uiteenzetten
Verkennen van het onderwerp
Onderzoeksvragen formuleren
Onderzoek opzetten
Gegevens verzamelen
Gegevens analyseren
Resultaten interpreteren en conclusies trekken
Inzichten implementeren en delen

Focusgroep afnemen

Vanuit een bepaald opzicht is een focusgroep een groepsinterview. Hoewel het doel anders kan zijn (bijvoorbeeld het komen tot consensus, of juist verschillen boven tafel krijgen), gelden daarom een groot aantal van de tips voor een interview, ook voor de focusgroep. Het voeren van een focusgroepgesprek is voor de meesten echter lastiger dan een individueel interview. Er zijn daarom een paar aandachtspunten specifiek van belang:

  • Tijdsbewaking is nog crucialer. Omdat je met meerdere mensen discussieert, en iedereen aan bod wilt laten komen. Aangezien mensen op elkaar reageren (wat je juist ook wil in een focusgroep) moet je goed in de gaten houden dat men ‘on topic’ blijft. Voordeel is dat ingrijpen vaak minder ‘bot’ overkomt, omdat iedereen begrijpt dat je als interviewer een soort voorzittersrol hebt. Het is dus prima om in te breken door te zeggen ‘ik ga jullie hier even onderbreken, want we hadden het eigenlijk over …’.
  • Laat iedereen aan bod komen. In een groepsgesprek zijn er vaak dominante personen. Dat is niet erg, zo lang je er maar voor zorgt dat iedereen de kans krijgt om inbreng te hebben. Let daarom ook goed op nonverbale signalen dat iemand eigenlijk iets wil zeggen en erken dat. Bijvoorbeeld door zo iemand een knikje te geven om aan te geven dat je het hebt gezien en je zorgt dat ze het woord gaan krijgen.

Het voordeel van een focusgroep tegenover (een serie) individuele interviews, is dat de deelnemers met elkaar interacteren. Door de wisselwerking tussen personen, ontstaan er nieuwe invalshoeken, of komen meningsverschillen duidelijker naar voren. Soms moet je als gespreksleider de discussie echter wat stimuleren of uitlokken, om deze op gang te krijgen. Zeker wanneer de deelnemers elkaar goed kennen (of mogen), heb je anders kans dat het gesprek erg aan de oppervlakte blijft. Je moet dat niet doen door je eigen mening te geven (je moet immers neutraal zijn), maar je kunt wel een uitdagende of contrasterende positie in nemen door je inbreng te beginnen met bijvoorbeeld: ‘Je zou natuurlijk ook kunnen zeggen dat …’, ‘Aan de andere kant zijn er misschien ook mensen die vinden …’, ‘Als ik nou eens een compleet andere redenering zou toepassen …’, enz., enz. Trek je vervolgens weer terug uit het gesprek en laat de deelnemers erop reageren.

Voorbeeld van een focusgroep met middelbare scholieren